1988.  We zitten nog volop in de euforie van ‘Het Zwarte Goud’ als Piet Van Roe, toen algemeen directeur VRT-radio (toen nog BRT), afkomt met de dwingende suggestie iets met Geuzenliederen te doen. Natuurlijk willen we dat doen. Maar hoe? Het moest iets groots worden. Graag, maar dan blijft de vraag hoe? 
Ik ga alvast te rade bij Florimond Van Duyse. In deel 3 van zijn monumentale ‘Het oude Nederlandsche Lied’ vind ik alvast een opstapje naar het repertoire en een doorverwijzing naar ‘Nieuw Geuzenliedboek’, ‘Valerius Gedenck-clanck’,  … … genoeg materiaal om vele avonden te vullen.
Het eerste wat ik bij liederen doe is het lezen van de tekst. Als die achterhaald, gedateerd, vervelend en dies meer is dan mag de melodie nog zo mooi zijn, dan is het helaas niets voor mij. Het enige wat je dan kan doen is de melodie onthouden in de hoop dat je er ooit een verdienstelijke tekst bij vindt. Nogal wat geuzenliederen zijn anekdotisch zonder weinig betekenis voor de moderne luisteraar. Die vielen meteen weg, maar wat overbleef waren pareltjes.
‘Merk toch hoe sterk’, ‘Slaat op den trommele’ zitten gebeiteld in het geheugen van de liefhebber. Bij de negentien andere liederen die uiteindelijk in het programma zijn beland was het wennen. Meer aan de teksten dan aan de melodieën. 
Met het repertoire op zak begon de zoektocht naar uitvoerders. Eén van de voorwaarden van de opdracht was dat het BRT koor - toen onder leiding van Vic Nees - er bij moest zijn. Om te vermijden dat het een al te klassiek programma zou worden heb ik Wannes Van de Velde, Paul Rans en Kristien de Hollander gecontacteerd. Die hadden eerder al meegewerkt aan de ‘Islandsuite’, Wannes zat ook in ‘Het Zwarte Goud’.  Om allerlei redenen heeft Kristien afgehaakt en via via kwam ik terecht bij Felicie Verbruggen, Nederlandse die Frankrijk woont. Een prachtige stem en een uitstekende doedelzakspeelster. 
Omdat allemaal te laten rijmen met het omroepkoor werd er wat schuchter gepraat met Vic Nees. Die bleek een bewonderaar van Wannes en van Paul te zijn en was enthousiast over het repertoire. Walter Heynen werd aan het werk gezet voor de arrangementen in een ongewone bezetting. Drie stemmen, luit, dwarsfluit, draailier, twee trombones, twee trometten, contrabas en percussie. Hoe laat je de luit van Paul Rans samenklinken met de trompet van Jan de Backer?  De draailier van Herman De Wit met de trombone van Marc Godfroid? Voor zoiets is er maar één adres: Walter Heynen.
En hoe laat je dan die natuurstemmen van de volkszangers samenklinken met de geschoolde stemmen van het omroepkoor? Daar hebben Wannes en Vic Nees voor gezorgd. Vic was er meteen van overtuigd dat de klassieke stemmen hier best wat ‘volkser’ mochten klinken en Wannes leerde de klassiek zangers hoe ze wat nasaler ‘vanuit het masker’ moesten zingen. Zo kreeg je de unieke samenklank van traditioneel en klassiek. 
Het was een aangename samenwerking met als resultaat een cd die ook vandaag nog indruk maakt. 
Behalve de cd waren er ook optredens in prestigieuze locaties. Festival van Vlaandern in Gent, De Singel in Antwerpen, de Minnepoort in Leuven, Passage 44 in Brussel, Oude Stadsfeestzaal in Mechelen en … de Brakke Grond in Amsterdam. Daar kregen we het mooiste compliment dat je kan dromen. Het Nederlands publiek was betoverd door de versie van het Wilhelmus gezongen door Paul Rans en het omroepkoor. “Eindelijk klonk het zoals het altijd had moeten klinken. En wel degelijk de volle zeven strofes.”

Niet doet my meer erbarmen
in mijnen wederspoet,
dan datmen siet verarmen
des Conincks landen goet;
dat u de Spaengiaerts crencken,
o edel Neerlandt soet,
als ick daer aen ghedencke,
mijn edel hart dat bloet.


dree peremans
7/4/2021